تسلط ارتش سوریه بر دو استان «درعا» و «قنیطره» در مقام مقدمه‌ای برای آغاز جبهه جنگ در شمال علیه تروریست‌ها را می‌توان «نبرد نهایی» یا «مادر جنگ‌ها» در عرصه بحران سوریه ارزیابی کرد

سخن آشنا - تسلط ارتش سوریه بر دو استان «درعا» و «قنیطره» در مقام مقدمه‌ای برای آغاز جبهه جنگ در شمال علیه تروریست‌ها را می‌توان «نبرد نهایی» یا «مادر جنگ‌ها» در عرصه بحران سوریه ارزیابی کرد. طی چند روز گذشته ساکنان «فوعه» و «کفریا» که در شمال شرق استان ادلب واقع شده، شهرک‌ها را تخلیه کرده‌اند و همزمان آرایش ارتش سوریه در مناطق شمالی کشور نشان ‌می‌دهد که به زودی نبرد در جبهه شمال برای آزادسازی استان ادلب به عنوان محل اصلی تجمع نیروهای تروریستی آغاز خواهد شد و ناقوس مرگ برای تروریست‌ها به صدا درآمده است.

استان ادلب با مساحتی حدود 6100 کیلومتر و واقع شدن در مرز شمال غربی کشور سوریه با ترکیه -به‌طور مشخص منطقه اسکندرون- از اواخر ماه می 2015 تا کنون، توسط گروه‌های معارض سوری به سرکردگی گروه تروریستی «جیش الفتح» و هم‌پیمان سازمان تروریستی القاعده اشغال شده است. اکنون با گذشت بیش از سه سال، با تغییر در معادلات میدانی، ارتش سوریه قصد دارد «نبرد بزرگ» را علیه مامن اصلی تروریست‌ها آغاز کند. بر اساس ارزیابی‌های نظامی اولویت ارتش سوریه آزادی شهر«جسر الشغور» در غرب استان ادلب به موازات استان«لاذقیه» است.

همچنین، گزارش‌ها حاکی از آن هستند که نیروهای ارتش سوریه در چند محور در جنوب غرب استان حلب و شرق استان ادلب (شهرک ابوظهور)، شمال شرق استان لاذقیه و شمال غرب استان حماه (دشت الغاب و شهرک جورین) مستقر شده‌اند. افزون بر این، جنگنده های سوری و روسی طی چند روز گذشته بیش از 100 مرتبه، مواضع تروریست‌ها را در استان های حماه، ادلب و حلب هدف قرار دادند. به گفته منابع میدانی، جنگنده های سوری و روسی مواضع تروریست‌ها را در مناطق «شیک، الزیاره، تل واسط، قسطون، المنصوره، الهبیط، خان شیخون، کفرزیتا، اللطمانه، معرکبه، البویضه، تمانعه، سکیک، التح، اطراف سرمین، خلصه، کفرناها، اورم الکبری» در هم کوبید‌ه‌اند.

مجموع این شرایط نشان می‌دهد که ارتش سوریه طی روزهای آینده سرنوشت‌سازترین جنگ را در تحولات میدانی سوریه پساداعش آغاز خواهد کرد. با این وجود، این نبرد نمی‌تواند برای ارتش سوریه همچون امری آسان تلقی شود و به طور حتم موانعی محدود پیش‌روی پیشروی آن‌ها قرار می‌گیرد. با این وجود، استدلال اصلی نوشتار حاضر این است که این موانع نمی‌توانند در برابر ظرفیت‌های موجود مهم تلقی شوند و در نهایت این ارتش سوریه است که پیروزی نهایی جبهه جنگ در شمال خواهد بود. در راستای اثبات این استدلال، در ادامه مهم‌ترین موانع و ظرفیت‌های دمشق برای آزادسازی ادلب مورد واکاوی قرار می‌گیرد.

1- موانع پیش‌روی ارتش سوریه برای آزادسازی ادلب

تجمع گروههای تروریستی در ادلب: یکی از مهم‌ترین موانع پیشروی ارتش سوریه در کنترل مجدد استان ادلب، تجمع گسترده تروریست‌ها در این منطقه است. از اوایل سال 2015 که گروه ترویستی جیش الفتح، جبهه النصره و دیگر گروههای تروریستی، با حمایت عربستان و ترکیه ادلب را اشغال کردند؛ این استان به کانون اصلی تجمع تروریست‌ها تبدیل شد. همچنین، در نتیجه پیشروی‌های ارتش سوریه طی چند ماه گذشته بخشی بزرگ از نیروهای تروریست در محورهای نبرد، همراه با خانواده‌هایشان، به استان ادلب انتقال داده شده‌اند. از همین، جهت می‌توان ادلب را لحظه «مرگ و زندگی» یا «پایان راه» برای مبارزان حاضر در صفوف گروههای تروریستی دانست؛ در نتیجه مقاومت محکم و جدی این گروهها بسیار محتمل به نظر می‌رسد که این امر می‌تواند روند پیشروی ارتش سوریه را کند نماید.

واهمه اروپا از بازگشت تروریست‌ها به غرب: یکی دیگر از موانع پیشروی ارتش سوریه، در ارتباط با نارضایتی اروپایی‌ها از بازگشت تروریست به مرزهای کشورهای‌شان است. در حقیقت، تحولات منطقه غرب آسیا بعد از سال 2011 بخشی بزرگ از اسلام‌گرایان رادیکال حاضر در کشورهای اروپایی را به سمت مرزهای سوریه، عراق و... روانه کرد. اکنون با آزادسازی ادلب واپسین مکان تجمع عمده تروریست‌ها در ادلب از دست خواهد رفت که این امر می‌تواند بخشی از این افراد را مجددا به سمت کشورهای اروپایی روانه کند. در نتیجه می‌توان کارشکنی و بهانه‌تراشی‌ها اروپایی‌ها را از جبهه جنگ در شمال پیش‌بینی کرد. حتی تبلیغات رسانه‌ای و احتمال سناریوسازی‌هایی همانند حمله شیمیایی خان شیخون و دوما در ریف دمشق بسیار محتمل می‌باشد.

بازی ترکیه با حمله به نیروهای تحریر الشام (جبهه النصره): مخالفت ترکیه و تلاش این کشور برای ممانعت از آزادسازی ادلب توسط دمشق، دیگر مانع جدی است که پیش‌روی ارتش سوریه قرار دارد. آنکارا قصد دارد از هر طریق ممکن زمینه را برای آزادسازی ادلب دشوار کند و در این مسیر نیز قصد دارد با بهره‌گیری از نیروهای تحت حمایت خود با عنوان نیروهای ارتش آزاد، قبل از حکومت مرکزی سوریه، ادلب را اشغال کند. در همین راستا، دولت ترکیه درصدد است از حملات ارتش سوریه به مناطق اشغالی شمال جلوگیری کند و در حال حاضر هم سایر گروه‌های تروریستی را علیه هیات تحریر الشام بسیج کرده است. این امر نشان می‌دهد که ترکیه نسبت به ادلب چشم‌طمع داشته و قصد دارد حتی قبل از نیروهای ارتش سوریه این استان را کنترل کند که تا حدود زیادی امری ناممکن به نظر می‌رسد. بنابراین، حمایت‌های ترکیه از تروریست‌ها در ادلب حتمی بوده و با توجه به اینکه این استان هم‌مرز با ترکیه است می‌تواند فضای تنفس بزرگی برای تروریست‌ها باشد. همچنین، حضور تروریست‌‌های تحت حمایت ترکیه، در شمال استان ادلب، یعنی در جنوب عفرین، می‌تواند عاملی برای طولانی شدن جبهه نبرد در شمال باشد.

2- عوامل پیش‌ران و ظرفیت‌های ارتش سوریه برای آزادسازی ادلب

هر چند موانعی در برابر آزادسازی ادلب برای حکومت مرکزی سوریه وجود دارد اما واقعیت این است که این موانع در برابر ظرفیت‌ها و عومال پیش‌ران فاقد کارایی هستند. از جمله مهم‌ترین ظرفیت‌های موجود ارتش سوریه برای آزادسازی ادلب به عنوان آخرین نشیمن‌گاه بزرگ تروریست‌ها می‌توان به سه محور ذیل اشاره داشت.

قدرت، انسجام و توانمندی ارتش سوریه نسبت به تروریست‌ها: اولین و مهم‌ترین عامل پیش‌ران در موفقیت دمشق در جبهه جنگ شمال را می‌توان توانمندی و انسجام ارتش سوریه ارزیابی کرد. ارتش سوریه در نتیجه بیش از 7 سال جنگ مداوم با نیروهای تروریستی، اکنون در مقام نیروهایی کارآزموده و با تجریه از قدرت فوق‌العاده در نبردهای میدانی برخوردار هستند. زمانی به این مساله، حمایت‌های هوایی و کمک‌های مستشاری جمهوری اسلامی ایران افزوده شود، به نظر می‌رسد هیچ نیرویی در سوریه نمی‌تواند در برابر آتش ارتش سوریه مقاومت کند. نماد بارز این امر را می‌توان در موفقیت‌های چند وقت اخیر ارتش سوریه در ریف دمشق، درعا و قنیطره ارزیابی کرد.

پیوستن چین به جبهه حامیان دمشق در جبهه ادلب: دیگر عامل پیش‌ران در موفقیت عملیات شمال برای آزادسازی ادلب را می‌توان به حمایت چین در مقام یکی از قدرت‌های بین‌المللی نسبت داد. در حقیقت کشور چین به دلیل حضور حدود 5 تا 10 نفر از نیروهای مسلمان اویغوری که از منطقه سین کیانگ به سوریه آمده‌اند، به شدت از امکان بازگشت این نیروهای تروریست به کشور خود نگران است. ایغوری‌ها که «حزب ترکستانی» را در سوریه ایجاد کرده‌اند، در شرایط کنونی بیشتر در ادلب متمرکز هستند. از این رو، در وضعیت کنونی پکن به جبهه حامیان دمشق در آزادسازی ادلب رسیده و این مساله در بعد نظامی و دیپلماتیک می‌توان برای حکومت سوریه بسیار اثرگذار باشد.

مشروعیت بین‌المللی دمشق در آزادسازی ادلب: دیگر ظرفیت مهم ارتش و حکومت سوریه برای آزادسازی ادلب را می‌توان با مشروعیت بین‌المللی دمشق در حمله به تروریست‌ها ارزیابی کرد. از یک سو، بشار اسد در مقام رئیس‌جمهوری قانونی کشور، از مشروعیت لازم بر اعاده کامل حاکمیت دمشق بر کل کشور برخوردار است و از سوی دیگر، در سطح بین‌المللی مبارزه با تروریسم ارتش سوریه، مورد مقبولیت بوده و افکار عمومی جهانی به وضوح نسبت به این امر آگاهی هستند که که ادلب محل اصلی تجمع ترویست‌ها بوده و تنها راه ممکن بازگشت اراده حاکمیت دولت مرکزی برای این استان است.
منبع:الوقت

به نظر می‌رسد حیدر العبادی با توجه به توافقات موجود میان عراق و آمریکا و روند توسعه عراق تصور می‌کند که ممکن است با نگاه مثبت آمریکایی‌ها مجددا در پست نخست‌وزیری باقی بماند و لذا دیدگاه خود را به صورت بسیار دیپلماتیک، دو پهلو و قابل تفسیر مطرح کرد.

سخن آشنا- پس از این اظهارات، رئیس‌جمهور عراق و تمام سران گروه‌ها و جریانات سیاسی مؤثر در فضای سیاسی عراق مطالبی را بیان کردند که دال بر این بود که اظهارات آقای العبادی غیر کارشناسانه بوده و بر این اساس هیئت دولت عراق هم در بیانیه‌ای اعلام کرد از اظهارات آقای حیدر العبادی برداشت غلطی صورت گرفته و دولت عراق به هیچ وجه با تحریم‌های جدید آمریکا همراهی نخواهد کرد.

با نگاهی به روند تحولات منطقه انتظار همه صاحب‌نظران سیاسی این است که وحدت بین کشورهای جبهه مقاومت باید روز به روز گسترش یافته و به تعمیق روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بینجامد.

با نگاهی به تحولات اخیر عراق مشاهده می‌شود اظهارات نخست‌وزیر این کشور در خصوص همراهی با تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران موجب حساسیت‌هایی هم در میان دوستان جبهه مقاومت و هم بدخواهان این جبهه شده و هم علاقه‌مندان مسائل منطقه و هم کسانی که در طول چهل سال گذشته با نگاهی کوته‌نظرانه به عمق استراتژیک جمهوری اسلامی توجه نداشتند به سخنان آقای العبادی واکنش نشان دادند. لذا به نظر می‌رسد باید روشنگری دقیقی درباره اظهارات ایشان صورت بگیرد.

به نظر می‌رسد ایشان با توجه به توافقات موجود میان عراق و آمریکا و روند توسعه عراق تصور می‌کند که ممکن است با نگاه مثبت آمریکایی‌ها مجددا در پست نخست‌وزیری باقی بماند و لذا دیدگاه خود را به صورت بسیار دیپلماتیک، دو پهلو و قابل تفسیر مطرح کرد که موجب تحلیل‌های مختلفی نیز از سخنان وی شد.

اما پس از این سخنان موج گسترده‌ای از حمایت‌های مردمی در عراق از جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت و از طرف دیگر هم مخالفان گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران و عراق وارد صحنه شدند و این چنین قلمداد کردند که عراق از دایره جبهه مقاومت خارج شده و به دایره عربستان سعودی و امریکا نزدیک شده است. اما واقعیت چیست؟

به نظر می‌رسد اگر در بیان اینگونه اظهارنظرات تأخیر می‌افتاد و با درایت و دقت بیشتر و در یک زمان کوتاهی پس از اظهارات العبادی بیان می‌شد امروز صحنه سیاسی منطقه این چنین به هم نمی‌ریخت.امروز مشاهده می‌کنیم رئیس‌جمهور عراق و تمام سران گروه‌ها و جریانات سیاسی مؤثر در فضای سیاسی عراق مطالبی را بیان کردند که دال بر این بود که اظهارات آقای العبادی یک اظهارنظر غیر کارشناسانه بوده و روابط بین دو کشور روز به روز تحکیم پیدا می‌کند. از سوی دیگر بیانیه رسمی وزارت امور خارجه عراق نشانه این بود که ارتباطات عراق و جمهوری اسلامی ایران ناگسستنی است و امکان همراهی عراق با تحریم‌های آمریکا علیه ایران وجود ندارد.

همچنین مشاهده شد که در جلسه روز گذشته هیئت دولت عراق بیانیه‌ای صادر شد که در واقع آب پاکی را بر روی دست همه کسانی که می‌خواستند که روابط استراتژیک و صمیمانه بین دو کشور را به هم بزنند، ریخت. در این بیانیه اعلام شد که از اظهارات آقای حیدر العبادی برداشت غلطی صورت گرفته و دولت عراق به هیچ وجه با تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران همراهی نخواهد کرد. از طرفی شورای امنیت ملی عراق نیز در نشستی به ریاست العبادی، بر عمیق‌بودن روابط بین ایران و عراق و اهمیت حفظ آن تأکید کرد.

بنابراین همچنان که در ابتدا گفته شد اولا آقای العبادی نباید در این موضوع به صورت دیپلماتیک و دوپهلو صحبت می‌کرد و ثانیا کسانی که از سخنان ایشان برداشت نادرست کرده و بازی عراق را در آینده منطقه در زمین آمریکایی‌ها و سعودی‌ها تصویر کردند نباید دست به چنین قضاوت عجولانه‌ای می‌زنند و نکته سوم اینکه فضای سیاسی و اجتماعی عراق نشان داد که محبوبیت انقلاب اسلامی به حدی است که حتی با سوء برداشت‌های رسانه‌ای و مغرضانه‌ای که ممکن است از جانب برخی رسانه‌ها و محافل خاص علیه روابط دو کشورانجام شود، آسیبی به آن نخواهد رسید.

به نظر می‌رسد بیانیه روز گذشته دولت عراق توطئه کسانی که به دنبال ایجاد اختلاف و برجسته کردن دوئیت‌های شیعه و سنی و عرب و عجم بودند را خنثی کرد. ملت‌های منطقه آنقدر نقاط مشترک دارند که قطعا با آتش‌افروزی بعضی آتش‌افروزان فرامنطقه‌ای که اتاق‌های فرماندهی و کنترل انها در آمریکا و رژیم صهیونیستی است، به هیچ عنوان روابط صمیمانه فرهنگی، ایدئولوژیکی، دینی و انسانی خود را کنار نخواهند گذاشت.

به نظر می‌رسد در این میان برخی گروه‌ها و جریانات مغرض داخلی هم در خصوص موضوع شیعه سنی یا عرب و عجم گاهی اوقات به مناسبت‌ها و بهانه‌های مختلف به دنبال ایجاد اختلاف بین مردم مسلمان منطقه وسیع غرب آسیا هستند که این افراد بازی‌خوردگانی هستند که در اختیار آن کارگردانان فرامنطقه‌ای قرار دارند و این تلاش‌ها قطعا با شکست مواجه خواهد شد. ‌

سیدرضا صدرالحسینی کارشناس ارشد منطقه

در پی سخنان رهبری درباره ممنوعیت مذاکره با آمریکا حالا کشورهای اروپایی باید تصمیم روشن تری بگیرند که میان تهران و واشنگتن کدام یک را می خواهند انتخاب کنند .

به گزارش سخن آشنا، پیشنهاد اخیر دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا برای مذاکره با تهران، آن هم بدون پیش شرط واکنش های بسیار گسترده ای را در داخل و خارج از ایران به دنبال داشت. اگرچه همه می دانستند که پیشنهاد ترامپ درباره گفتگو با ایران مانند دیگر سیاست هایی که تاکنون در پیش گرفته است بازی بچه گانه ای پیش نیست اما از آنجا که این پیشنهاد از سوی بالاترین مقام آمریکایی عنوان شده بود نیاز به پاسخ داشت.

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در واکنش به اظهارات گفت که "مذاکره همزمان با تحریم معنایی ندارد". رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران هم گفت که "به نظر می‌رسد آقای ترامپ عاشق ملاقات برای ملاقات است و به نتایج ملاقات‌ها و سخنان متناقض خویش چندان نمی‌اندیشد". بسیاری دیگر از مقامات بلندپایه ایرانی هم با تاکید بر اینکه ترامپ در رابطه با گفتگو با ایرتن دچار توهم است یادآور شدند که تهران هیچ گاه چنین کاری را انجام نخواهد داد اما هیچ از یک این واکنش ها نمی توانست به اندازه سخنانی که مقام معظم رهبری در دیدار با هزارن نفر از قشرهای مختلف مردم با تاکید بیان کرد، تاثیرگذار باشد.

از آنجا که بیانات رهبری در همه مسائل از جمله در مورد مذاکره با آمریکا فصل‌الخطاب است، دیگر جای هیچ شک و شبهه ای برای رد پیشنهاد ترامپ باقی نمی ماند. حضرت آیت الله خامنه ای در بیانات خود اشاره کردند که "در حال حاضر مذاکره با امریکا قطعا به ضرر تهران تمام می‌شود و ممنوع است". ایشان همچنین در سخنان خود تاکید کردند که "جنگی رخ نخواهد داد و ایران نیز با آمریکا مذاکره نخواهد کرد".

این سخنان نشان می دهد که تهران نه تنها ترسی از هوچی گری های یکجانبه آمریکا ندارد بلکه در دام لطافت های دروغین آمریکا هم نخواهد افتاد. از سوی دیگر با سخنان روز گذشته رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران، تکلیف برای همه کشورهایی که به نوعی با اقتصاد ایران درگیر و منتظر هستند تا بدانند تکلیف روابط تهران و واشنگتن در ارتباط با توافق هسته ای چه خواهد شد، روشن شد.

همه کشورهای اروپایی و حتی خود آمریکا می دانند که ایران قدرت کمی در معادلات منطقه ای و بین المللی نیست و درست به همین دلیل است که پس از خروج آمریکا از برجام قاطعانه برای حفظ این توافقنامه پشت تهران ایستاده اند. بسیاری از رسانه های خارجی از جمله رویترز، نیویورک تایمز، اسپوتنیک، ایندیپندنت، خبرگزاری فرانسه و دیگر رسانه ها بر اظهارات رهبر ایران درباره «ممنوعیت مذاکره با آمریکا» تاکید کردند.

ممنوعیت مذاکره با آمریکا به این معنی است که تهران می خواهد توافق بین المللی هسته ای را با راهکارهایی که در پیش گرفته و گفتگوهایی که با کشورهای اروپایی و دیگر کشورهای که وابسته به بازار انرژی ایران هستند، حفظ کند. تحلیلگران معتقدند که تجارت بین المللی در نتیجه اقدام آمریکا برای قطع واردات نفتی ایران به کشورهای دیگر دچار اختلال خواهد شد بنابراین عزم بین المللی برای نجات این بازار وجود خواهد داشت و خط بطلان کشیدن بر حضور آمریکا این عزم را راسخ تر خواهد کرد.

روزنامه فایننشال تریبیون اخیرا در گزارشی نوشت که اگر اتحادیه اروپا می خواهد برجام را زنده نگه دارد باید تاثیر تحریم های آمریکا در روابط تجاری با ایران را کاهش دهد.

کشورهایی اروپایی در اولین قدم توصیه های حقوقی به شرکت ها ارائه می دهند و به دنبال معافیت از تحریم های آمریکایی هستند به این امید که بتوانند روابط تجاری خود با ایران را ادامه دهند. اگر این مسیر تاکنون با کوچک ترین شک و شبهه ای طی می شد پس از اتمام حجت مقام معظم رهبری برای عدم مذاکره با آمریکا، قطعا قاطعیت بیشتری از سوی کشورهای دیگر برای حفظ برجام حداقل برای حفظ منافع خودشان وجود خواهد داشت.

حالا کشورهای اروپایی باید تصمیم روشن تری بگیرند که میان تهران و واشنگتن کدام یک را می خواهند انتخاب کنند. با توجه به تنش های اخیر میان دولت ترامپ و بسیاری از کشورهای جهان و همچنین وابستگی این کشورها به بازار نفت و انرژی ایران به طور قطع وزنه انتخاب ایران سنگین تر خواهد بود.

منبع:شبستان